Pierwsze wzmianki o franciszkanach w Cieszynie pochodzą z XV wieku. Jak podają źródła historyczne z tegoż klasztoru bracia przenieśli się do Bytomia. W 1789 roku odkryto dawny cmentarz zakonny. Obecny klasztor to część dawnego kompleksu klasztornego Jezuitów z XVII wieku, w skład którego wchodził jeszcze obecny kościół św. Krzyża i budynek obecnego Starostwa Cieszyńskiego będący wówczas przyklasztorną szkołą dla młodzieży prowadzoną przez jezuitów.
W 1773 roku nastąpiła kasata zakonu jezuitów, ale jakie były dalsze losy klasztoru tego nie wierny. Od 1802 roku przez następnych 130 lat mieściła się tu biblioteka wraz z zbiorami muzealnymi Ks. Leopolda Szersznika – jezuity. Po II wojnie światowej budynek wykorzystywano między innymi na mieszkania dla funkcjonariuszy państwowych. W 1987 roku Urząd Miasta wystawił budynek do licytacji. Zakupiony przez osobę świecką został przekształcony na hotel. Ponownie wystawiony na sprzedaż został zakupiony przez Prowincję Braci Mniejszych Franciszkanów z Katowic i następnie wydzierżawiony Apostolatowi ”Signum Magnum” z Rybnika, który w 1994 roku zapoczątkował tu działalność hotelu ”Rafael”. W 1996 roku zarząd naszej Prowincji zakonnej zadecydował o zaprzestaniu działalności hotelowej i utworzeniu w tym obiekcie bursy dla młodzieży. Działalność nowej instytucji została wpisana przez kuratorium oświaty do ewidencji 5 czerwca 1996 roku, a jej działalność rozpoczęła się od 1 września tegoż roku. 19 października ks. bp Tadeusz Rakoczy poświęcił klasztor i bursę. Kanoniczne erygowanie domu zakonnego miało miejsce 18 czerwca 1997 roku. W sierpniu 2005 r. otrzymali bracia w dzierżawę od diecezji bielsko – żywieckiej kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego. W październiku 2009 roku, za zgodą władz zakonnych, zrezygnowano z działalności bursy i w jej miejsce utworzono dom rekolekcyjny dla całej prowincji zakonnej. Działalność domu rekolekcyjnego rozpoczęła się w styczniu 2010 roku
Bracia zajmują się przede wszystkim duszpasterstwem szpitalnym – Szpital Śląski, duszpasterstwem Zakładu Opiekuńcza – Leczniczego w Cieszynie, Domu Spokojnej Starości w Cieszynie, duszpasterstwem sióstr zakonnych, duszpasterstwem więziennym – Zakład Karny w Cieszynie. Ponadto prowadzą działające przy klasztorze Hospicjum domowe św. Łukasza zajmujące się opieką ludzi chorych leżących w domach, jak również opiekują się bezdomnymi, gdzie miesięcznie wydają ponad 1500 darmowych obiadów. Przy klasztorze ma swoje miejsce spotkań wspólnota Franciszkańskiego Zakonu Świeckich skupiająca w sobie ponad 40 entuzjastów i czcicieli św. Franciszka.
Przeczytaj również: Średniowieczny, nieistniejący klasztor franciszkanów w Cieszynie
(artykuł na portalu cieszyn.pl)Kościół św. Krzyża (starycieszyn.pl)
Ul. Szersznika w 1960 roku
(starycieszyn.pl)